Stambuł | 3 dni w największym mieście Europy

Ortaköy Mosque

W największym mieście Turcji, Europy i jedynym takim na świecie, bo położonym na dwóch kontynentach na raz, przyszło mi spędzić trzy dni. Miastem tym jest była stolica Turcji, czyli Stambuł... Istanbul... a może Konstantynopol?

Stambuł czy Istanbul?

Jak to w końcu jest z tą nazwą? Dlaczego po polsku oficjalnie mówimy Stambuł, gdy po turecku od lat jest to Istanbul? Po niemiecku, włosku i angielsku wciąż Istanbul, po francusku Istanbul lub Istamboul. Jeśli wierzyć książkom, encyklopediom czy innym źródłom, nazwa pochodzi od zniekształconych "po turecku" greckich słów εἰς τὴν πόλιν (eis ten polin). Jedynymi językami poza polskich, w którym nazwa Istanbulu zaczyna się bez "I" są białoruski, rosyjski i ukraiński.

Definicja zaczerpnięta z sjp.pl

Szybka lekcja historii.

Ale jak już dotarliśmy do (umówmy się na polską wersję) Stambułu, to warto też wiedzieć o nim kilka, moim zdaniem, niezbędnych i przede wszystkim ciekawych faktów. Kto uważał na historii, skojarzy fakty. Obecny Stambuł, to niegdyś Konstantynopol, czy Bizancjum. Historia miasta sięga aż 660 roku przed Chrystusem. Najpierw greckie, później rzymskie. Cesarz Konstantyn Wielki przekształca miasto na siedzibę cesarstwa, nazwaną Konstantynopolem. W 395 roku dochodzi do podziału Imperium Rzymskiego na Cesarstwo Wschodnie i Zachodnie. Imperium Zachodnie upada w niecałe sto lat, Wschodnie (Bizantyjskie) ze stolicą w Konstantynopolu trwa jeszcze przez następne 1000 lat. Przez kolejne 500 lat jest pod władzą Imperium Osmańskiego, by 1923 przekształcić się w we współczesną republikę na czele z pierwszym prezydentem Turcji - Ataturkiem. Historia tego miasta liczy sobie ponad 2500 lat! A od 1930 roku miasto widnieje pod szyldem Istanbul.

Jak już liznęliście w 2 minuty to, co było kilka lat na historii w szkole, przejdźmy do zabytków!

Hagia Sophia

Hagia Sophia

Na pierwszy ogień, tak jak to było podczas mojego pobytu w Stambule, idzie Hagia Sophia, która niesie za sobą naprawdę ciekawą historię. Pierwszy, największy rozkwit miasta nastąpił za czasów panowania cesarza Justyniana. To dzięki niemu powstała w Stambule Hagia Sophia, pierwotnie znana jako Kościół Mądrości Bożej. Uważana jest również za jedną z najwspanialszych budowli wzniesionych przez człowieka.

Wzniesiona w VI wieku przez cesarza Justyniana, jako symbol wysiłków cesarza w kierunku odbudowy Cesarstwa Rzymskiego, ale tym razem ze stolicą w Konstantynopolu. Budowa trwała zaledwie 5 lat, 10 miesięcy i 10 dni, w latach 532-537r. Przez tysiąc lat, Hagia Sophia była najwspanialszą świątynią świata chrześcijańskiego.

Ogołocona i przekształcona w katedrę rzymskokatolicką została w trakcie czwartej krucjaty, kiedy to krzyżowcy złupili Konstantynopol (1204-1261).

W 1453 roku, Mehmet II Zdobywca, przejmuje władzę w Konstantynopolu, a Hagia Sophia zostaje przekształcona w meczet. Mehmet II finansuje dobudowanie pierwszego minaretu, a kontynuują to kolejni władcy zamieszkujący Konstantynopol.

Od 1935 roku nosi status muzeum, nadany przez Ataturka.

Hagia Sophia praktyczne informacje

Chcąc nie chcąc, Hagia Sophia jest obowiązkowym punktem wszystkich wycieczek, zatem ciężko będzie uniknąć tłumów. Koszt biletu to 72 TL, ale warto zaopatrzyć się w Museum Pass, jest to karta, która uwzględnia wejścia do wszystkich atrakcji w danym mieście. Ja jako student tureckiej uczelni mam taką kartę za 30 TL i wstęp do wszystkich atrakcji w całej Turcji. Aktualne ceny zakupu karty sprawdzicie na oficjalnej stronie - MUZE.GOV

Wnętrze Hagii Sophii

Wnętrze Hagii Sophii

Błękitny Meczet

Błękitny Meczet
Błękitny Meczet zbudowano w latach 1609-1616, gdy krajem rządził sułtan Ahmed I. Niestety władca zmarł młodo, bo w wieku 28 lat, niedługo po ufundowaniu budowli, którą nazwano później na jego cześć Sultan Ahmed Camii.

Ciekawostką na pewno będzie ilość wybudowanych minaretów. Legenda głosi, że życzeniem sułtana były wieże wykonane ze złota. Złoty, to inaczej altin. Natomiast architekt Sedefkar Mehmet Aga, któremu przydzielono to zadanie, uznał to za zbytek i pozwolił sobie na własną interpretację słów władcy, zamieniając altin czyli złoty, na alti czyli sześć. Tak powstała całkiem pokaźna liczba minaretów wokół Błękitnego Meczetu.

Mówi się też, że celem samego sułtana było zbudowanie świątyni piękniejszej, bogatszej i dostojniejszej, niż jej sąsiadka - Hagia Sophia. Dziś obie budowle robią niesamowite wrażenie na zwiedzających.

Pech chciał, że zawsze muszę trafić na remonty, rusztowania itp. I tym razem nie mogło być inaczej. Z wyczytanych informacji wiem, że w środku meczetu znajduje się 21 tysięcy fajansowych kafli w tonacji błękitnej (stąd też pochodzi aktualna nazwa meczetu), których niestety nie przyszło mi zobaczyć w pełnej okazałości, ze względu na trwające prace wewnątrz świątyni.

Praktyczne informacje
Błękitny meczet sąsiaduje z Hagią Sophią, więc bez problemu go odnajdziecie. Wstęp jest całkowicie za darmo, ale zwiedzanie jest w określonych godzinach (do godziny 17:00). Przed wejściem trzeba udać się do pań w drewnianej budce, by za darmo wypożyczyć chustę i długą spódnicę. Należy pamiętać, że przed przekroczeniem progu świątyni obowiązkowo trzeba mieć zakryte ramiona, nogi i głowę, oraz zdjęte buty.

Pałac Topkapi

Topkapi
Nazwa Topkapi oznacza dosłownie Bramę Armatnią i wywodzi się od armat, które strzegły pałacu od strony morza. Sarayi to z perskiego pałac i tak nazwali go sami Turcy. Był to przez wieki pałac,  najwspanialszy i najpotężniejszy ze wszystkich.

Skoro znamy już nazwę budowli i jej znaczenie, przejdźmy dalej, do historii. Pałac był siedzibą osmańskich sułtanów, przez prawie 400 lat, od momentu zdobycia Konstantynopola. W 1453 roku Mehmed II po zdobyciu miasta, przeniósł tu stolicę swojego państwa z Adrianopola i zaczął poszukiwania idealnego miejsca na pałac dla siebie. Nie znalazł żadnej budowli spełniającej jego oczekiwania, więc nakazał wybudować pałac godny swojego majestatu. Budowa pierwszej wersji trwała około 7 lat, a na przestrzeni wieków, za sprawą kolejnych władców, pałac zmieniał swe oblicze, gdyż każdy dodawał "coś od siebie". Ostatecznie budowla doszła do ogromnych rozmiarów, z czterema dziedzińcami i wieloma budynkami pochodzących z różnych okresów. W swoich latach świetności pałac liczył 600 tys. m2, a na jego terenie zamieszkiwało około 4000 osób.

W 1856 roku, sułtan Abdul Mecid I podjął decyzję o przeniesieniu swojej siedziby do Pałacu Dolmabahce, wybudowanego w europejskim stylu. Topkapi został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ze względu na przechowywane tam relikwie Mahometa.

Po upadku Imperium Osmańskiego, turecki rząd zadecydował o przekształceniu pałacu w muzeum, i tak od 1924 roku można odwiedzać jego zakątki.

Informacje praktyczne
By móc przejść z jednej części pałacu, do drugiej, potrzebujemy biletu. No nawet nie jednego.. każde przejście przez bramki to dodatkowy bilet, a wejście do Haremu ekstra płatne. Jak już wcześnie wspominałam, posiadam studencką kartę Muzeum Pass i bez ograniczeń przez pół roku mogę korzystać ze wszystkich miejsc w kraju honorujących tę kartę. Będąc na miejscu i decydując się na zwiedzanie, warto zaopatrzyć się w 3 dniową wersję tej karty.

Brama Pałacu Topkapi

Brama Pałacu Dolmabahce

Pałac Dolmabahce
Jeden z najpiękniejszych i najbardziej okazałych pałaców w Stambule, został zbudowany, by pokazać Europie, że Imperium Osmańskie dorównuje jej wielkością i przepychem. Pałac Dolmabahce to mieszkanka stylów łączących wpływy wchodu i zachodu. Zbudowano go tak, by część reprezentacyjna, mieszkalna i administracyjna znajdowały się pod jednym dachem. Po ogłoszeniu republiki, budynku używał Mustafa Kemal Ataturk, jako pałacu prezydenckiego.

Ortakoy Meczet

Ortakoy Meczet
Uważany za jedną z wizytówek miasta, znajduje się tuż nad cieśniną Bosfor, po europejskiej stronie Stambułu. Jest najstarszym z otaczających go aktualnie budynków. Został wzniesiony w latach 1854-1856, w miejscu jeszcze starszego meczetu. Na mnie wywarł największe wrażenie!

Ortakoy Meczet

Ortakoy Meczet

Meczet Sulejmana

Meczet Sulejmana
Fani serialu "Wspaniałe stulecie" (w tym moja siostra!) na pewno niejednokrotnie zastanawiali się, gdzie znajduje się grób Sulejmana i Hurrem. Każda postać, która odegrała ważną rolę na łamach historii, została pochowana oczywiście w Turcji. Pomniki bohaterów znajdują się na dziedzińcu meczetu Sulejmana Wspaniałego.

Meczet Sulejmana

Bazylika Cysterny

Bazylika Cysterny czyli tam, gdzie mieszka Meduza

Budowla znajdująca się pod ziemią, mająca za zadanie gromadzić wodę, w razie wybuchu nieporządanych zamieszek lub konfliktów. Do dziś zachowało się kilka podobnych, lecz ta jest najsławniejsza.

Cysterna została zbudowana w 532 r. na rozkaz cesarza Justyniana i pełniła swoją rolę, aż do zdobycia Konstantynopola przez Turków w 1453 r. Przez następne 100 lat stała pusta i zapomniana przez wszystkich, aż do czasu odkrycia jej przez holenderskiego podróżnika Gyllesa. Jej sklepienie podpiera 336 kolumn, a każda z nich ma 9 m wysokości i oddalone są od siebie o około 4,8m. Cysterna mogła pomieścić aż do 80 tyś. m3!

Według mitologii greckiej, spojrzenie meduzy zamieniało w kamień wszystko, co żyje. Nic dziwnego, że Justynian nakazał obie głowy umieścić jak najdalej w cysternie, do góry nogami, by woda zakryła ich oczy.

W Cysternie kręcono jedną z przygód Jamesa Bonda.

Poza wyżej wymienionymi miejscami, warto zobaczyć też:

• Grand Bazaar
• Spice Bazaar
• Akwedukt
• Galata Tower
• Dzielnicę Taksim
• Przejechać się zabytkowym czerwonym tramwajem
• Przejechać się pierwszym metro w Stambule
• Przepłynąć się promem z Europy do Azji

Jeśli planujecie dużo poruszać się komunikacją, a czasem jest to niezbędne, to warto zaopatrzyć się w Istanbulkart, która kosztuje 8 lir, a daje Wam duże zniżki na przejazdy komunikacją. Należy jednak pamiętać, że płacimy za każdy przejazd przykładając kartę do czytnika, dlatego też trzeba doładowywać co jakiś czas kartę.